przez tujs » niedziela, 22 czerwca 2008, 15:39
[shadow=red] Drodzy aktywiści FORUM w tym tygodniu zbierajcie podpisy pod wnioskiem do Prezydenta o weto w sprawie ustawy odbierającej NAM awanse poziome[/shadow]
Wniosek ściągnijcie z Download albo wydrukujcie go z mojego postu poniżej
Do Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
My, sędziowie Rzeczypospolitej Polskiej, zwracamy się do Pana Prezydenta o skorzystanie na podstawie art. 122 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z prawa weta wobec ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, ustawę o prokuraturze oraz ustawę - Prawo o ustroju sądów powszechnych - uchwalonej przez Sejm w dniu 25 czerwca 2008 roku.
Uzasadnienie
Ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 136. poz. 959), Sejm V Kadencji przyjął zaproponowane przez Ministra Sprawiedliwości zmiany w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, które miały na celu wzmocnienie zasad ustrojowych i przyjętego modelu funkcjonowania sądownictwa. Ustawa ta wprowadziła szereg zmian podnoszących status sędziów sądów rejonowych i okręgowych, których wysiłkiem rozpoznawana jest zdecydowana większość spraw. Jest notoryjnym faktem, że dostęp do wyższych stanowisk sędziowskich (sędziego sądu okręgowego i sędziego sądu apelacyjnego) jest ograniczony i najczęściej powołanie na wyższe stanowisko sędziowskie, odbywające się w drodze konkurencyjnego wyboru przez Krajową Radę Sądownictwa, musi się wiązać także ze zmianą miejsca zamieszkania lub podjęcia uciążliwych dojazdów do sądu wyższego, co w wielu przypadkach jest znacznym utrudnieniem w różnych sytuacjach życiowych i rodzinnych. Dlatego praktyka dowodzi, że do sądów wyższych instancji zwykle awansują sędziowie z miasta, w którym siedzibę ma tenże sąd. Także ograniczona liczba stanowisk w sądach wyższych instancji, zwłaszcza w mniejszych jednostkach sądowych, nie daje rzeczywistej możliwości awansu wielu wybitnym sędziom, którzy wiele lat swojej służby sędziowskiej zmuszeni są wykonywać w sądach rejonowych. Dodatkowo osiągania wyższych stanowisk sędziowskich nie ułatwiają tzw. „niszowe” specjalizacje, bowiem szereg kategorii spraw kończy swój tok instancyjny najwyżej w sądach okręgowych, zaś sędziowie nie mają żadnego wpływu na wybór wydziału, w którym orzekają. Z powyższych względów ustawa przewidziała skrócenie okresu awansu płacowego na stanowisku sędziowskim z siedmiu do pięciu lat oraz wprowadziła system tzw. awansów poziomych dla długoletnich sędziów sądów rejonowych i okręgowych. To ostatnie rozwiązanie jest przełomowe w systemie ustroju sądów powszechnych, gdyż stworzono dwa nowe stanowiska sędziowskie, dostępne wyłącznie dla nienagannie pracujących sędziów, z wieloletnim stażem (15 lat) w sądzie rejonowym lub okręgowym. Są to stanowiska „sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym” oraz „sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym”. Obydwa te stanowiska miały być w założeniu równorzędne pod względem płacowym ze stanowiskami odpowiednio sędziego sądu okręgowego i sędziego sądu apelacyjnego. Powoływanie na nie winno się odbywać bez względu na utworzenie wolnego lub zwolnienie stanowiska sędziowskiego, bowiem sędziowie w ten sposób uhonorowani, będą nadal zajmowali miejsce służbowe w sądzie niższym.
Powołanie na wspomniane stanowiska zgodnie z zasadami konstytucyjnymi należy do Prezydenta RP, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Sędziowie powołani mieli zachować inwestyturę w dotychczasowym zakresie, a do orzekania w sądzie wyższym mieli być wyznaczani w drodze delegowania, tak, jak sędziowie na stanowiskach niższych. Po uzyskaniu jednego z dwóch wskazanych stanowisk sędzia miał uzyskiwać wynagrodzenie w stawkach awansowych, tak jakby zajmował stanowisko hierarchicznie wyższe. Jednakże dalsze powołanie, w przypadku sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym, na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego, nie byłoby możliwe, chyba, że sędzia taki zająłby stanowisko sędziego sądu okręgowego i uzyskałby wymagany staż.
Zgodnie z tą ustawą sędziowie zajmujący te stanowiska w razie utworzenia lub zwolnienia stanowiska odpowiednio w sądzie okręgowym albo apelacyjnym mogliby ubiegać się o powołanie tak, jak sędziowie sądów odpowiednio niższych, a więc w procedurze konkurencyjnej, z uzyskaniem oceny pracy, opinii zgromadzenia sędziowskiego, wyboru przez Krajową Radę Sądownictwa spośród kandydatów z korpusu sędziowskiego i kandydatów zewnętrznych, a wreszcie powołania przez Prezydenta RP. Regulacja ta stanowiła jedyny instrument swoistego nagradzania sędziów nienagannie wykonujących swoje obowiązki, nieaspirujących z różnych przyczyn do sądów wyższych, przy uwzględnieniu przyjętej zasady rezygnacji z nagród, czy innych, powszechnie stosowanych w stosunkach pracy form nagradzania pracowników. Ustawa w tym zakresie miała wejść w życie od 1 lipca 2008 r. ( art. 9 ustawy).
Środowisko sędziowskie z wielkim zadowoleniem i nadziejami odebrało zarówno uchwalenie tejże ustawy, jak i jej akceptację przez Pana Prezydenta poprzez złożenie pod nią swojego podpisu. Uznaliśmy bowiem, że jest to pierwszy od wielu lat krok w kierunku wzmocnienia pozycji sędziego i stworzenia długofalowej ścieżki kariery sędziego pozwalającej na zatrzymanie w zawodzie najlepszych sędziów.
Równolegle, co warte podkreślenia, poprzedni rząd, realizując zapisy art. 178 pkt 2 Konstytucji, przewidział począwszy od stycznia bieżącego roku podwyżki dla sędziów, a Sejm na ten cel zabezpieczył stosowne środki w budżecie.
Niestety, obecny rząd najpierw odmówił przyznania sędziom tych podwyżek, a następnie podjął starania zmierzające do likwidacji stawek awansu poziomego - jeszcze przed ich wejściem w życie. Odmówił także poparcia (kontrasygnaty) cennej inicjatywy Pana Prezydenta podniesienia w rozporządzeniu „mnożników” dla poszczególnych szczebli stanowisk sędziowskich począwszy od 1 lipca bieżącego roku. Rząd i Sejm w ten sposób, jak się wydaje, uzurpują sobie wyłączne prawo do określania zasad wynagradzania sędziów, z pominięciem prerogatywy Prezydenta w tym zakresie. Tymczasem ustawa o ustroju sądów powszechnych istotne uprawnienie w tej materii powierzyła Prezydentowi. Polega ono na określaniu w rozporządzeniu wysokości tzw. mnożników dla poszczególnych stanowisk sędziowskich, które ostatecznie ustalają kształt systemu wynagrodzeń sędziów. Kwota bazowa natomiast, jako drugi element wynagrodzeń sędziów, określana jest w ustawie budżetowej, której projekt przygotowuje i wnosi pod obrady Parlamentu Rada Ministrów. Jest to jednocześnie jedyna ustawa, co do której Prezydentowi RP nie przysługuje prawo weta. W ten sposób Prezydent RP pozbawiony został jakiegokolwiek realnego wpływu na ustalanie zasad wynagradzania sędziów, a obecnie przedłożoną do podpisu Panu Prezydentowi ustawą, władza ustawodawcza w istocie zmierza do wymuszenia na Panu Prezydencie wycofania się z regulacji systemu wynagrodzeń sędziów, którą Pan Prezydent uprzednio zaakceptował.
Ustawa uchwalona obecnie przez Sejm znosi stawki awansu poziomego, a w ich miejsce wprowadza tylko jedną dodatkową trzecią stawkę awansu finansowego, odbierając sędziom dwie stawki awansowe. Uzasadnienie Ministra Sprawiedliwości rezygnacji z dotychczasowych regulacji w najmniejszym stopniu nie przekonuje środowiska sędziowskiego, a ostatnia deklaracja premiera, że sędziowie nie otrzymają także zaproponowanych od 1 stycznia 2009 r. podwyżek wiążących się z podniesieniem kwoty bazowej o 25% pozwala sądzić, że przyczyną takiego stanowiska rządu jest jedynie zamiar poczynienia oszczędności budżetowych kosztem wynagrodzeń sędziów.
Przedłożoną Panu Prezydentowi do podpisu ustawę należy ocenić krytycznie także z tego względu, że działa demotywująco na sędziów, którzy po uzyskaniu proponowanej trzeciej stawki awansowej, nie mieliby już finansowego instrumentu zachęty do podnoszenia jakości swojego orzecznictwa, a wymierzenie po tym okresie sędziemu kary dyscyplinarnej, również nie mogłoby się przełożyć na pozbawienie sędziego awansu finansowego w przyszłości.
Szanowny Panie Prezydencie,
Obecny poziom zarobków przedstawicieli władzy sądowniczej osłabia ich autorytet , nie zapewniając przy tym godnego poziomu życia, adekwatnego do pełnionego urzędu, zakresu obowiązków i ciężaru odpowiedzialności. Wynagrodzenia te są rażąco niskie w porównaniu z płacami zarówno przedstawicieli władzy wykonawczej i ustawodawczej, jak też w odniesieniu do realnych wynagrodzeń osiąganych na rynku usług prawniczych. Szczególnie zarobki Sędziów Sądów Rejonowych kształtują się obecnie na poziomie płac osiąganych przez pracowników fizycznych. Sędzia Sądu Rejonowego osiąga miesięczny dochód w wysokości 4500 zł (1300 euro). Takie traktowanie sędziów w Rzeczypospolitej Polskiej nie znajduje uzasadnienia w sytuacji dobrej kondycji budżetu państwa i pomija istotne pożądane relacje pomiędzy niezawisłością a ekonomiczną pozycją sędziów. W latach 2007 i 2008 wiele grup zawodowych w Polsce, których uposażenia wypłacane są z budżetu państwa, uzyskało znaczące podwyżki. Płace polskich sędziów kształtowane są w oderwaniu od wskaźników rynkowych i stale wzrastającego standardu życia polskiego społeczeństwa. Należy dodać, iż wysokość realnej płacy polskiego sędziego maleje w zatrważającym tempie: w roku 1999 kwota bazowa stanowiąca podstawę dla ustalenia wynagrodzenia sędziego wynosiła 83,1% prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, zaś w 2008 r. kwota ta wynosi zaledwie 52% tegoż wynagrodzenia.
Uchwalenie przedmiotowej ustawy to zatem kolejny bezprecedensowy akt naruszenia art. 178 pkt 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę Pana Prezydenta na nie mniej istotny fakt naruszenia procedury uchwalenia przedmiotowej ustawy. W sposób sprzeczny z treścią art. 123 ust. 1 Konstytucji RP Rada Ministrów skierowała powyższy projekt do rozpatrzenia w trybie pilnym, chociaż przepisy prawne objęte tą regulacją dotyczą wynagrodzenia i awansu poziomego sędziów, należących do materii ustroju władzy sądowniczej.
Tworzenie i znoszenie stanowisk Sędziego Sądu Okręgowego w Sądzie Rejonowym oraz Sędziego Sądu Apelacyjnego w Sądzie Okręgowym - oznacza wprowadzenie nowych stanowisk w sądach, a zatem determinuje ich organizację. Wprowadzenie nowych stanowisk w sądach nastąpiło w drodze zwykłego, a zatem prawidłowego toku legislacyjnego, z uwzględnieniem właściwych terminów, konsultacji w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, a wcześniej - konsultacji ze środowiskiem sędziowskim. Tymczasem ustawa uchylająca je została przyjęta z całkowitym pominięciem tej procedury.
Nadto przepisy prawne objęte powyższą regulacją wprowadzają nowe rozwiązania ustrojowe, nieznane ani obowiązującej ustawie o ustroju sądów powszechnych, ani jej nowelizacji, która miała wejść w życie 1.07.2008r. - a dotyczące trzeciej stawki awansowej. Warto tylko wspomnieć, że Dział II u.s.p. pt. „Sędziowie” dzieli się na dwa rozdziały; pierwszy z nich nosi tytuł „Status sędziego” , natomiast drugi - „Prawa i obowiązki sędziów” . Uwzględniając tę systematykę, należy przyjąć, że przepisy rozdziału 1 normują stan prawny sędziów, ich pozycję ustrojową i jurysdykcyjną oraz usytuowanie w stosunku do organów władzy wykonawczej (Ministra Sprawiedliwości), natomiast przepisy rozdziału 2 koncentrują się głównie wokół zagadnień wypływających ze stosunku służbowego, w tym stosunku pracy. Należy podkreślić, że zarówno przepisy określające status sędziego, jak i przepisy dotyczące jego praw i obowiązków, połączone z art. 178-181 Konstytucji, tworzą ustrojową zasadę odrębności pozycji sędziego, mającego wśród funkcjonariuszy państwowych status wyjątkowy (por. S. Gołąb: Organizacja sądów powszechnych, Kraków 1938, s. 32; J. Gudowski: Urząd sędziego w prawie o ustroju sądów powszechnych, PS 1994, nr 11-12, s. 22).
Zgodnie z treścią art. 123 ust.1 Konstytucji - jeżeli przedmiotem ustawy jest regulowanie ustroju władz, w tym władzy sądowniczej - tryb pilny nie może mieć zastosowania. Tworzenie i znoszenie stanowisk w sądach oraz kształtowanie systemu wynagrodzeń i statusu sędziów powinno zatem podlegać unormowaniu wyłącznie w zwykłym toku legislacyjnym. Niedopuszczalnym tym samym jest, aby regulowanie tej doniosłej materii prawnej mogło odbywać się przy akceptacji naruszenia powołanego art. 123 ust.1 Konstytucji.
Identyczne stanowisko zaprezentował dr Ryszard Piotrowski z Uniwersytetu Warszawskiego: "Jeżeli projekt ustawy dotyczy zasad zajmowania stanowisk sędziowskich, czyli awansowania sędziów, czy też, ogólnie biorąc, zasad wykonywania urzędu sędziego, to są to przepisy, które regulują ustrój sądownictwa, a więc jednej z władz publicznych" ( Gazeta Prawna z dnia 9 czerwca 2008r.).
Chcemy wierzyć, że Pan Prezydent, jako Strażnik Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, podzieli nasze stanowisko i odmówi złożenia swojego podpisu pod wskazaną ustawą.
l.p. imię nazwisko sąd wydział podpis
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
[/b]
Ostatnio edytowano piątek, 25 września 2009, 22:10 przez tujs, łącznie edytowano 1 raz